Ritselende papieren, schuivende stoelen en het gebrom van opstartende laptops. Dat is het enige geluid vlak voor aanvang van Boris Groys’ workshop ‘Art in the age of post-communism.’ Gespannen wachten de bezoekers op wat komen gaat: een diapresentatie over Russische kunst sinds de jaren zeventig door een man die ook alles blijkt te weten over het verkopen van kunst.
Groys, specialist in onder meer Russische kunst, trapt af met enkele afbeeldingen van propagandistische kunst en vervolgt zijn weg via het surrealisme naar ‘kunst op aanvraag’. Hij geeft uitleg met een doordringend Russisch accent. Met het laatste onderwerp krijgt hij de lachers op zijn hand. “Wisten jullie dat Amerikanen het liefst kunst wilden met veel blauw en groen. Bij dit schilderij bijvoorbeeld, wilden de opdrachtgevers een schilderij met veel blauw, groen en historische figuren. Ze gaven het zelfs in procenten aan: twintig procent blauw en tachtig groen,” legt hij terwijl op het scherm een afbeelding prijkt van een apart tafereel: drie misplaatste personen langs het water met op de achtergrond een bos.
Iets later een foto van een ander bijzonder schouwspel: Een lege stoel staat voor een witte muur, daarnaast een kast met ordners. Ook dat is kunst volgens Boris Groys. De kunstenaar zat dagen voor de witte muur met zijn kwast in de aanslag, tot hij plotseling verdween. Groys: “Toen werd besloten dat ook dit kunst is.” Wat is kunst? Een vraag die telkens terugkomt tijdens kunstsymposia. “Art is good art,” vindt Groys.
Naarmate de lezing vordert ontspannen de deelnemers zich en voelen ze zich duidelijk thuis. Een enkeling sukkelt langzaam in slaap, om vervolgens wakker te schrikken en oplettendheid te veinzen. Aan de workshop zal het waarschijnlijk niet hebben gelegen: een hoop deelnemers hebben de hele nacht doorgehaald.
Tijdens de discussie achteraf gaat het licht aan en blijven de ogen open: er wordt gesproken over hoe belangrijk de kunst zelf eigenlijk is. Groys stelt daarbij verschillende vragen: Gaat het wel om de kunst zelf? Is het niet net zo belangrijk om je werk te presenteren onder de juiste omstandigheden, op een geschikte plek en aan de goede persoon? De eerste vraag blijft onbeantwoord, op de laatste is het antwoord ja. Goed nieuws voor de slechtere kunstenaars die goed zijn in netwerken! “Art is business”